Wij hebben er als stuurgroep voor gekozen om OUTDOOR THERAPIE als overkoepelende term te hanteren. Waar we het voordien gemeenzaam over ADVENTURE THERAPIE hadden, geloven we dat de term ‘Outdoor Therapie’, hoewel ook niet perfect, toch beter en juister weergeeft welke therapeutische werkvormen en projecten wij willen bundelen. ‘Adventure Therapie’ zien we hier als een onderdeel van ‘Outdoor Therapie’. Binnen het internationale netwerk blijft ‘Adventure Therapy’ echter wel het referentiebegrip om onze sector te definiëren, ook al leeft dezelfde discussie rond de meest gepaste terminologie ook daar.
Er is geen universeel erkende definitie voor ‘Outdoor Therapie’. Het is wel een verzamelbegrip voor een gamma aan therapeutische werkwijzen en achterliggende theoretische kaders met een aantal gemeenschappelijke kenmerken:
- de werkvormen zijn ‘plaatsspecifiek’ of ‘plaatsbetrokken’. De locatie is niet de klassieke therapieruimte, maar de contactmomenten vinden voornamelijk ‘buiten’ plaats. De natuur is in deze therapievormen niet alleen een typerende setting, maar wordt als zodanig ook een co-therapeut in al zijn verschillende verschijningsvormen en modaliteiten.
Het is een collega die angst- en stressreducerend aanwezig is, rustgevend en inspirerend. Hij is ook niet oordelend, maar reikt wel onmiddellijk en onomwonden feedback aan.
De natuur reikt metaforen aan die een therapeutisch proces tijdens bijvoorbeeld een wandeltherapie kunnen verdiepen.
Het in de natuur zijn kan ook op min of meer avontuurlijke wijze beleefd worden zoals tijdens meerdaagse tochten of bij specifieke aangeboden uitdagingen, zoals bijv. grotexploraties, rotsklimmen, rivierafvaarten, en dergelijke.
Ook dieren zoals honden, paarden of ezels kunnen worden ingezet om te assisteren in het therapeutische proces zoals bijvoorbeeld bij equitherapie.
- de werkvormen vertrekken van een holistisch en humanistisch kader. De mens wordt beschouwd als een ondeelbaar geheel met cognitieve, lichamelijke, emotionele en zingevingsaspecten en kan ook niet los gezien worden van zijn/haar relatie met de natuurlijke en sociale omwereld.
- In die zin kenmerken ze zich ook door een meer of mindere mate van actief lichamelijk engagement. Emoties en beweging zijn vanaf het prille begin en gedurende ons verdere leven nauw met elkaar verbonden en liggen beiden ingebed in ons lichaam. Het lichamelijk in beweging zijn worden door de bijhorende emoties een psychisch in beweging zijn.
- Het zijn experiëntiële therapievormen: dit betekent dat de focus ligt op de beleving en de betekenisgeving van de cliënt of het cliëntsysteem zelf en dat de rol van de therapeut meer die van bekwame metgezel is dan dat die een expertpositie inneemt die weet wat goed is voor de cliënt. De therapeut en de cliënt of het cliëntsysteem komen elkaar als mens tegen in de natuurlijke context. De therapeut biedt binnen deze context procesbevorderende interventies afgestemd op de cliënt of het cliëntsysteem. Hij schept een klimaat waarbinnen een veilige gelijkwaardige therapeutische relatie wordt opgebouwd en stelt zich verwelkomend en zonder waardeoordeel op. Hij stemt zich af op de cliënt of het cliëntsysteem, reikt gepaste methodieken aan met voldoende groei- en leerkansen en ondersteunt de cliënt of het cliëntsysteem bij het in het hier en nu exploreren van hun ervaringsstroom, zodat betekenisgeving op gang kan komen en bij het experimenteren met alternatieve reacties en corrigerende ervaringen.
- Er wordt met zichtbare en tastbare metaforen gewerkt die ontstaan uit een onmiddellijk ervaren en belichaamde verbinding. Zo is bijvoorbeeld ‘het aannemen van een helpende hand’ geen abstract begrip maar een lijfelijk gevoelde ervaring.
Elk van de hierboven beschreven benaderingen hebben hun specifieke eigenheden maar het is onze betrachting om inclusief de verschillende initiatieven in België te verenigen (en niet om exclusief en met uitsluitingscriteria te werken).
In die zin willen we hier het debat niet voeren wie de ‘rechthebbenden’ zijn die onder het vaandel ‘therapie’ hun herstellende en/of groeibevorderende activiteiten mogen uitvoeren.
Onze leden hebben een individuele praktijk, werken in een organisatie of voor een grotere instelling. Zowel kinderen, jongeren, volwassenen als ouderen behoren tot mogelijke doelgroepen. Soms zijn het werkvormen binnen een groepstherapeutische aanpak, maar er wordt ook met individuen, partners of met gezinnen gewerkt.
Welke thematieken zoal aan bod komen, wordt wellicht best geïllustreerd met een aantal voorbeelden van bestaande initiatieven:
een individueel wandeltherapieproces bij een zelfstandige therapeut; rotsklimmen voor een leefgroep van de jeugdpsychiatrie; een meerdaags wandelprogramma binnen een groepstherapeutisch aanbod van een Centrum Geestelijke Gezondheidszorg; multi-avonturenprogramma’s voor mensen met een kankergeschiedenis of met eetstoornissen; samenwerkingsoefeningen in de natuur voor een familie binnen een gezinsbegeleiding; Time-out projecten voor jongeren uit de Bijzondere Jeugdzorg,…
We worden in onze gezamenlijke exploraties geïnspireerd en gemotiveerd door de verschillende gespecialiseerde vakverenigingen en door ruimere internationale samenwerkingsverbanden waar we deel van uitmaken en waar je elders in deze website meer informatie over kan vinden.
We vinden ook ondersteuning in een toenemend aantal wetenschappelijke onderzoeken naar de effectiviteit van deze therapeutische werkvormen, wat zich o.a. vertaalt in een omvangrijke hoeveelheid literatuur (zie ook elders op deze website).
In 2016 hebben we in België het initiatief genomen om collega’s die werken met ‘Outdoor Therapie’ te verenigen en met elkaar in contact te brengen. Op 20 maart zijn we met een 15-tal collega’s naar de natuurpracht in Lustin getrokken. We gingen die dag zowel outdoor als indoor aan de slag om kennis te maken met elkaar, ervaringen uit te wisselen en vooral om te dromen over een Belgisch platform voor ‘Outdoor Therapie’. De Belgische Outdoor Therapie Samenkomst (BOTS) was geboren.
Nu zijn we reeds geëvolueerd naar een grote groep Outdoor therapeuten die jaarlijks samen komen. De ‘Belgische Outdoor Therapie Samenkomst’ (BOTS) is een moment om figuurlijk tegen elkaar aan te botsen, kennis te maken met elkaar, inspiratie op te doen en projectideeën uit te wisselen, te discussiëren over thema’s die ons aanbelangen, samenwerkingen op te zetten, te leren van elkaar en om ons als outdoor therapeuten te blijven bijscholen en dit alles op een laagdrempelige manier. Zowel experten op het gebied van ‘Outdoor Therapie’, gepassioneerde mensen uit het werkveld, als geïnteresseerden in ‘Outdoor Therapie’, die willen kennismaken met het medium zijn welkom.
De meerwaarde van ‘Outdoor Therapie’ wordt gezien in uiteenlopende sectoren. Op onze samenkomsten ontmoeten we collega’s van psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg, psychotherapeutische centra, integrale jeugdzorg, onderwijs, vormingswerk, forensisch welzijnswerk, bedrijfsconsultancy, jeugdwerk, buurtwerk, ouderenzorg, gehandicaptenzorg, …
Meer praktische informatie over BOTS posten we op onze facebook pagina https://www.facebook.com/groups/outdoortherapie en op deze website.
Om het bestaan en onderhoud van deze website te ondersteunen zullen we in de toekomst een bijdrage van 10 euro vragen bij de BOTS.
We hebben ook nauw contact met onze noorderburen om samen met hen het Outdoor Therapie werkveld te blijven onderzoeken en delen. De Lage Landen Outdoor Therapie Samenkomst wordt tweejaarlijks georganiseerd. Deze heeft dezelfde vorm als de BOTS.
In 2019 werd er een stuurgroep Outdoor Therapie België opgericht.
Als taak voor deze groep zien we het bewaren van een overzicht over alles wat betreft Outdoor Therapie in België. De stuurgroep engageert zich om deze informatie te verzamelen en te verspreiden.
Verder vaardigt de stuurgroep driejaarlijks twee personen af om de contacten met Adventure Therapy Europe en Adventure Therapy International aan te sterken en om van daaruit met ons te delen wat er leeft en groeit bij onze buitenlandse partners.
De stuurgroep ondersteunt eveneens de organisatie van de Outdoor Therapie Samenkomst in België en Nederland.
Wie zit in de stuurgroep Outdoortherapie België: Luk Peeters, Lynn Van Hoof, Martine Rymenants, Cathia Verbakel, Tanja de Jong, Jurre Descamps, en Philippe Peleman. Je kan ons bereiken op info@outdoortherapiebelgie.be
Zowel op Europees niveau als op wereldniveau verbinden adventure therapeuten zich in een netwerk.
Het Europese verhaal gaat al enkele jaren terug. Een geëngageerde groep van mensen uit 8 landen bouwde samen aan een Europees netwerk voor Adventure Therapy. ‘Adventure Therapy Europe’ is een netwerk voor trainers, opleiders, therapeuten en andere professionelen die geïnteresseerd zijn in het creëren van een gedeelde visie op Adventure Therapie in Europa. Elk deelnemend Europees land zendt twee vertegenwoordigers die namens hun land spreken op een tweejaarlijks georganiseerde rondetafel. Op http://adventuretherapy.eu/ staat er meer informatie over de geschiedenis van het Europese netwerk, het partnership dat er aan voorafging, wie op dit moment de landen vertegenwoordigt in het Europese netwerk en hoe de structuur van het netwerk eruit ziet, samenkomsten die ze organiseren in de vorm van GATE’s en informatie over de vorige en volgende GATE’s.
In 2017 organiseerde Asociacion Experientia samen met het ATE netwerk in Valencia de eerste GATE (Gathering for Adventure Therapy in Europe). Het uitwisselen van ervaringen en kennis in de vorm van workshops en lezingen tezamen met het creëren van kansen om andere professionals te ontmoeten, wordt hierdoor mogelijk gemaakt. Het is een inspirerende en gezellige samenkomst die de mogelijkheid biedt om je eigen gezichtsveld uit te breiden met een veelheid aan ervaringen en benaderingen door mensen die vanuit hun (culturele en outdoor) achtergrond met iets gelijkaardigs bezig zijn. Sinds de eerste GATE gaat deze samenkomst tweejaarlijks door en is het Europese netwerk sterk uitgebreid. De tweede GATE vond plaats in 2019 in Schwangau.
Ook Internationaal gaat er driejaarlijks de International Adventure Therapy Conference door (IARC). Het laatste IATC vond plaats in Australië in 2018. Bij het internationale netwerk is een gelijkaardige insteek merkbaar als bij het Europese netwerk. Het bestaat echter al langer. In 1997, na het plaatsvinden van de eerste IATC besloten de aanwezigen om een (toen nog) informele groep te vormen om de volgende conferentie te organiseren. Tijdens het vierde congres zou dan besloten worden om ATIC (Adventure Therapy International Committee) op te richten die vanaf dan een meer sturende rol opneemt binnen het internationale netwerk. https://internationaladventuretherapy.org/ bevat meer informatie over het internationale netwerk, diens geschiedenis en welke landen er op dit moment deel van uitmaken.
Zowel in het Europese orgaan (ATE) als in het Internationale comité (Adventure Therapy International Committee – ATIC) zetelen twee mensen uit België die samen met de andere landen richting geven aan de netwerken.
